विराटनगर ।नेपालका प्रथम जननिर्वाचित प्रधानमन्त्री एवं प्रजातान्त्रिक आन्दोलनका अग्रणी नेता विश्वेश्वरप्रसाद (बीपी) कोइरालाको ४३औँ स्मृति दिवस आज मुलुकभर विविध कार्यक्रमका साथ मनाइँदैछ ।
सन् १९७१ भदौ २४ गते जन्मिएका कोइरालाको २०३९ साउन ६ गते निधन भएको थियो । नेपाली काँग्रेसका संस्थापक नेतामध्ये एक कोइरालाले नेपालमा प्रजातन्त्रको स्थापनाका लागि कठोर संघर्ष गरेका थिए । उनले २०१५ सालको आमनिर्वाचनमा काँग्रेसको तर्फबाट दुई तिहाइ बहुमत प्राप्त गरी २०१६ जेठमा पहिलो निर्वाचित प्रधानमन्त्रीका रूपमा कार्यभार सम्हालेका थिए ।
बीपी कोइरालाले नेपाली साहित्यमा पनि महत्त्वपूर्ण योगदान पुर्याएका थिए । उनी मनोवैज्ञानिक यथार्थवादी धाराका प्रवर्तक मानिन्छन् । उनका ‘तीन घुम्ती’, ‘मोदी आइन’, ‘हिटलर र यहुदी’, ‘सुम्निमा’, ‘नरेन्द्रदाइ’ र ‘बाबु, आमा र छोरा’ जस्ता चर्चित उपन्याससहित डेढ दर्जन कृति प्रकाशित छन् ।
राजनीतिक जीवनसँगै उनको बन्दी जीवन पनि स्मरणीय छ । २०१७ पुस १ मा जननिर्वाचित सरकार अपदस्त भएपछि उनलाई सिंहदरबार हुँदै सुन्दरीजल बन्दी गृहमा थुनिएको थियो । त्यहाँको जीवन अनुभवमा आधारित ‘जेल जर्नल’ र ‘फेरि सुन्दरीजल’ नामक रचनाहरू उनले लेखेका थिए ।
२०२५ मा स्वास्थ्य परीक्षणका लागि जेलमुक्त भएपछि उनी भारतमा निर्वासित जीवन बिताउँदै प्रजातन्त्र पुनःस्थापनाका लागि संघर्षरत रहे । २०३३ साल पुस १६ गते राष्ट्रिय एकता र मेलमिलापको सन्देशसहित नेपाल फर्किएका कोइरालाको सो नीति अहिले पनि उत्तिकै सान्दर्भिक ठानिन्छ ।
बीपी कोइरालाको सम्झनामा स्थापित सुन्दरीजलस्थित बीपी संग्रहालयमा उनको जीवनसँग जोडिएका विभिन्न सामग्रीहरू राखिएको छन् । २०६१ मा संग्रहालयका रूपमा उद्घाटन गरिएको यो भवन २०७२ को विनाशकारी भूकम्पले क्षतिग्रस्त भए पनि हाल पुनःनिर्माण गरिएको छ ।
बीपी स्मृति दिवसको अवसरमा नेपाली काँग्रेस, भ्रातृ संस्था तथा बीपी संग्रहालय समितिले देशभर कार्यक्रमहरू आयोजना गरिरहेका छन् ।
यसै अवसरमा आज प्रधानमन्त्री निवास बालुवाटारमा संस्कृति, पर्यटन तथा नागरिक उड्डयन मन्त्रालयको आयोजनामा बीपी कोइराला राष्ट्रिय पुरस्कार वितरण कार्यक्रम हुने पुरातत्व अधिकृत भीष्म बाँस्कोटाले जानकारी दिए ।
